Παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα ανήκει στη Μεσόγειο, μια περιοχή γνωστή για την αφθονία της σε ηλιακή ακτινοβολία, παρατηρείται μια ανησυχητική αύξηση στα ποσοστά ατόμων με χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D. Το φαινόμενο αυτό, γνωστό ως το «Μεσογειακό παράδοξο», αντιτίθεται στην κοινή λογική και έχει προκαλέσει ενδιαφέρον και ανησυχία στην επιστημονική κοινότητα.

Γράφει ο βιοπαθολόγος του L-Medical, Σωτήρης Δαμασκηνός

Τι είναι η βιταμίνη D και γιατί είναι σημαντική;

Η βιταμίνη D είναι μια λιποδιαλυτή βιταμίνη που παίζει κρίσιμο ρόλο στη ρύθμιση του μεταβολισμού του ασβεστίου και του φωσφόρου, ουσιών απαραίτητων για την υγεία των οστών. Επιπλέον, η βιταμίνη D ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα, συμβάλλει στη μείωση της φλεγμονής και είναι σημαντική για την καλή λειτουργία πολλών οργάνων και συστημάτων του σώματος.

Το Μεσογειακό παράδοξο και η έκθεση στον ήλιο

Είναι λογικό να σκεφτεί κανείς ότι σε μια χώρα με τόση ηλιοφάνεια όπως η Ελλάδα, τα επίπεδα της βιταμίνης D στους κατοίκους θα ήταν επαρκή. Ωστόσο, μελέτες δείχνουν ότι ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού, ιδιαίτερα στις αστικές περιοχές, παρουσιάζει έλλειψη ή ανεπάρκεια βιταμίνης D. Οι λόγοι πίσω από αυτό το παράδοξο είναι πολλοί και ποικίλοι. Αρχικά, οι σύγχρονοι ρυθμοί ζωής, με την πολύωρη εργασία σε κλειστούς χώρους και την περιορισμένη έκθεση στον ήλιο, είναι ένας από τους κύριους παράγοντες. Επιπλέον, η χρήση αντηλιακών προϊόντων, τα οποία είναι απαραίτητα για την προστασία του δέρματος, μειώνει την παραγωγή βιταμίνης D, ενώ και το σκούρο δέρμα που χαρακτηρίζει τους περισσότερους μεσογειακούς λαούς, δυσχεραίνει τη σύνθεση της βιταμίνης D από τον ήλιο, λόγω της μελανίνης.

Διατροφικές συνήθειες και έλλειψη βιταμίνης D

Ένας άλλος παράγοντας που συμβάλλει στην έλλειψη βιταμίνης D είναι οι διατροφικές συνήθειες. Αν και η μεσογειακή διατροφή είναι πλούσια σε πολλά θρεπτικά συστατικά, δεν περιλαμβάνει αρκετές τροφές που είναι φυσικά πλούσιες σε βιταμίνη D, όπως τα λιπαρά ψάρια (σαρδέλα, σολωμός, φρέσκος τόνος), το συκώτι, οι κρόκοι αυγών, τα μανιτάρια και τα εμπλουτισμένα γαλακτοκομικά προϊόντα. 

Οι συνέπειες της έλλειψης βιταμίνης D

Η ανεπάρκεια βιταμίνης D έχει συνδεθεί με διάφορα προβλήματα υγείας, όπως η οστεοπόρωση, οι καρδιαγγειακές παθήσεις, και η εξασθενημένη ανοσία. Επίσης, πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για ανάπτυξη αυτοάνοσων νοσημάτων και συγκεκριμένων τύπων καρκίνου.

Τι μπορούμε να κάνουμε;

Με μια απλή εξέταση αίματος μπορείτε να ελέγξετε τα επίπεδα βιταμίνης D στο σώμα σας, ενώ η έλλειψή της είναι ένα πρόβλημα που μπορεί να αντιμετωπιστεί. Συνιστάται η τακτική έκθεση στον ήλιο, κατά προτίμηση τις πρωινές ή απογευματινές ώρες, για τουλάχιστον 15-30 λεπτά την ημέρα χωρίς αντηλιακό σε εκτεθειμένες περιοχές του δέρματος. Επιπλέον, η κατανάλωση τροφών πλούσιων σε βιταμίνη D και η χρήση συμπληρωμάτων, κατόπιν ιατρικής συμβουλής, μπορούν να βοηθήσουν στην αποκατάσταση των επιπέδων της βιταμίνης D.